Геометриялық прогрессия деген не? Мысалы 2, 4, 8, 16 сандар тізбегі геометриялық прогрессия болады. Байқасаңыз 2 = 2*1, 4 = 2*2, 8 = 4*2, 16 = 8*2. Демек әрбір мүшесі 2 есейе береді. Тағы бір мысал 10, 100, 1000, 10000, 100000. Демек бірінші мүшесі 10, екіншісі 10*10 = 100 үшіншісі 100*10 = 1000. Осы жерде 10 көбейе береді.
Бірінші мүшесі b1, екінші мүшесі b2 = b1 · q, үшінші мүшесі b3 = b2 · q ,…, n-ші мүшесі bn=bn -1 · q болатын сандар тізбегі геометрикалық прогрессия деп аталады.
Мұндағы q -тұрақты сан.
Геометриялық прогрессияға мысалдар
a) 1, 2, 4,… сандар тізбегі геометрикалық прогрессияны құрайды.
Бұнда b1=1, b2=2, b3=4, q=2. Шынымен де b1=1, b2=b1·q=2 · 1=2, b3=b2·q =2 · 2=4.
Бұл прогрессияның жалпы заңдылығы bn=bn-1 · 2.
b) 3, 3/10, 3/100,… сандар тізбегі геометрикалық прогрессияны құрайды.
Бұнда b1=3, b2=3/10, b3=3/100, q=1/10. Шынымен де b1=3, b2=b1 ·q=3 · 1/10=3/10, b3=b2 ·q=3/10· 1/10=3/100.
Бұл прогрессияның жалпы заңдылығы bn=bn-1·1/10.
Геометрикалық прогрессия мүшелерінің қасиеттері
a) bn2=bn-1·bn+1
b) bn2=bn-k·bn+k , k ≤ n
Sn символымен геометрикалық прогрессияның алғашқы n мүшесінің қосындысын белгілейік.
Яғни Sn=b1+b2+…+bn
Мысалы
Жоғарыдағы 1, 2, 4,… геометрикалық прогрессия үшін S1=1, S2=1+2=3, S3=1+2+4=7.
Тұжырым
Sn=
Егер |q|<1 болса онда S==b1+b2+…+bn+…+ шегі бар болады әрі
Геометриялық прогрессия формуласы осы. Sn табу үшін сонғы формуланы еске сақтап қойындар. Емтихан мен тесттілеуде ол жиір кездеседі.
Жаттығулар
a) 6, 12, 24,… прогрессиясының S2, S4 -ді есептеніз;
b) b1=3, b2=9, b3=27 болса S4 неге тең?